κάντε κλικ εδώ
Δευτέρα πρωί. Επίσκεψη στην Ψυχιατρική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Ρεθύμνου. Αρκετοί ασθενείς. Ο Σπύρος, ο Γιώργος, ο Γιάννης, ο Δημήτρης. Άνθρωποι που κάποτε ζούσαν φυσιολογικά και μπορούσαν να κάνουν όνειρα, να σχεδιάζουν τη ζωή τους όπως αυτοί ήθελαν, υπήρχαν, μέτραγαν, άξιζαν. Τώρα κάποιοι βρίσκονται υπό περιορισμό, κάποιοι προωθούνται, σε ψυχιατρικά ιδρύματα της πρωτεύουσας, κάποιοι βρίσκονται εκεί με τη θέλησή τους για παρακολούθηση και θεραπεία και κάποιοι «πνίγονται», ασφυκτιούν, υποφέρουν.
Είναι εκείνοι που για την πλειοψηφία ημών των «λογικών ανθρώπων», αποκαλούνται τρελοί, σχιζοφρενείς, παρανοϊκοί, μανιοκαταθλιπτικοί και επικίνδυνοι για τη δημόσια υγεία. Είναι αυτοί οι άνθρωποι που μια απόφαση, ένας αποτυχημένος έρωτας, μια λάθος επιλογή ή ένα τυχαίο γεγονός άλλαξε τη ζωή τους, έσπασε ένα νεύρο στον εγκέφαλό τους, ράγισε την ψυχή τους, διέλυσε το είναι τους, τους έκανε να σκέφτονται αλλιώς έξω από συμβατικότητες και τυπικότητες. Είναι εκείνα τα παιδιά που ξαφνικά «πήραν ανάποδες», είναι εκείνοι που συσχέτισαν εαυτούς με ιστορικές μορφές, είναι οι φίλοι μας, οι συγγενείς μας, οι δικοί μας άνθρωποι που νιώθουν καλύτερα από τον καθένα την απόρριψη, τον αποκλεισμό, την περιθωριοποίηση. Είναι οι άνθρωποι που κάλλιστα θα μπορούσαμε εμείς να βρεθούμε στη δική τους θέση.
Είναι τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού που εμείς τα πετάξαμε, τα αφήσαμε, τα προδώσαμε. Είναι τα άτομα που δεν θα θέλουμε να αποτελούν την καθημερινή παρέα μας. Είναι αυτά τα παιδιά που οι επιλογές των γονέων τους τα καταδίκασαν, τα τσάκισαν, τα κατεδάφισαν. Είναι η κοινωνία μας, ο πολιτισμός μας, η ανθρωπιά μας η ίδια. Είναι εκείνοι που η κοινωνία μας έψαξε και βρήκε την ευκαιρία να τους πετάξει στα σκουπίδια χωρίς προσχήματα. Είναι οι ζωντανοί-νεκροί που η κοινωνική αναλγησία τους έθαψε στης ντροπής μας τα μνήματα.
Είναι γεγονός ότι το κοινωνικό κράτος υποχωρεί σε περιόδους κρίσης. Γνωρίζουμε ότι τα επιδόματα πρόνοιας τίθενται υπό επανεξέταση. Διαπιστώνουμε κάθε μέρα την υποβάθμιση των υπηρεσιών υγείας. Βιώνουμε την ανυπαρξία των κοινωνικών υπηρεσιών σε όλα τα επίπεδα. Αναζητούμε κρατικές δομές που δεν υπάρχουν. Ζούμε την αδυναμία του κράτους να προστατέψει εκείνους που αποδεδειγμένα χρήζουν φροντίδας και συμπαράστασης. Γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες μιας ανάλγητης, μιας σκληρής, μιας αρρωστημένης κατάστασης. Και δυστυχώς το βάρος πέφτει στους συγγενείς, στους ανθρώπους που αρρωσταίνουν και υποφέρουν κάθε μέρα μαζί με τα δύστυχα πλάσματα, τους δικούς τους ανθρώπους, που τους κοιτάζουν στα μάτια, που κρέμονται από τα χείλη τους, που ζουν με την αναπνοή τους. Και οι υπάλληλοι μιλάνε για δομές που δεν υφίστανται, για τομείς που δεν έχουν δικαιοδοσία, για ψυχοκοινωνική αποκατάσταση χωρίς αξία, για γνωματεύσεις χωρίς προτάσεις, για λύσεις χωρίς κρατική δαπάνη, για αποπομπή χωρίς προοπτική, για εφιάλτες δίχως τέλος, για ανθρώπους που πρέπει να ενταχθούν μόνοι τους στο κοινωνικό περιβάλλον σε μια κοινωνία που ξεχειλίζει ο ατομισμός και αναζητείται η αλληλεγγύη.
Είναι φορές που η αγανάκτηση περισσεύει και η υπομονή εξαντλείται. Είναι στιγμές που το ίδιο το κράτος σε κάνει να αισθάνεσαι ότι δεν είσαι πολίτης του. Ο κάθε κοινωνικός λειτουργός που εργάζεται σε ένα δημόσιο νοσηλευτικό ίδρυμα, πληρώνεται από τον Έλληνα φορολογούμενο για να δίνει λύσεις και όχι για να κωλυσιεργεί και να μεταθέτει τις ευθύνες του στους συγγενείς των ψυχικά ασθενών. Η κοινωνική εργασία αποτελεί επιστήμη και επάγγελμα που πρέπει να επιδιώκει την κοινωνική δικαιοσύνη, την κοινωνική αλλαγή και την κοινωνική πρόνοια. Η διαχείριση και η επίλυση ζητημάτων, που αφορούν αποκλεισμένες ομάδες και άτομα είναι υποχρέωση των κοινωνικών υπηρεσιών. Ο ταγμένος κοινωνικός λειτουργός έχει ξεκάθαρα την υποχρέωση να αποκαλύψει τον κοινωνικό αποκλεισμό που βιώνει το άτομο και να οργανώσει την πορεία σύγκρουσης με δομές και αντιλήψεις που αναπαράγουν την αδικία και την ανισότητα. Το τείχος της αδιαφορίας και της οχύρωσης κάποιων πίσω από τη γραφειοκρατία πρέπει να σπάσει με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο. Και θα σπάσει.
τoυ Εμμανουήλ Ακουμιανάκη Πολιτικού Επιστήμονα
